Ik was dit jaar op een iftar uitgenodigd, een gezamenlijke maaltijd om het vasten van de ramadan te breken. Ik kwam bij Ceylan Weber thuis, een Nederlandse moslima, die tot voor kort voorzitter van Al Nisa was, de vereniging van Nederlandse moslimvrouwen. Toen ik aankwam was de tafel gedekt en waren er zeven vrouwen van christelijke en islamitische achtergrond. Precies om 13 over 7 kon het vasten worden gebroken met een gebed en dadels. Ceylan had heerlijk eten gekookt en we praatten. We hebben heel veel gepraat met elkaar tot heel laat.
Het was de eerste keer dat ik het haar van de gastvrouw zag. Buiten in het openbaar draagt ze altijd fraai gedrapeerde hoofddoeken. De Koerdische Turkse Hulya was nieuwsgierig waarom ze een hoofddoek draagt. Hulya heeft zich met succes tegen uithuwelijking en verplichte bedekking verzet. Nu woont ze zelfstandig en is ze bijna afgestudeerd. Ze wil feminisme en islam verbinden, zelfstandig denken en gelovig zijn. Dat wil Ceylan ook. Ze is een gelovige vrouw en feministe. Ze heeft zich sterk verbonden met islamitische vrouwen en heeft de grootste taboes aangekaart in moskees, scholen en verenigingen. En ze draagt haar hoofddoek, zegt ze, omdat ze het gevoel heeft zo haar hoofd te buigen voor God – te kunnen dienen, spiritueel te leven – zonder overigens haar radicale taal te matigen. Misschien, bedacht ik me, wordt ze serieuzer genomen omdat ze een hoofddoek draagt.
Dit jaar valt ramadan van 13 september tot vrijdag 12 oktober. De ramadan is de negende maand in de islamitische kalender. Het begint met een nieuwe maansikkel – zodra die er is in de negende maand van het jaar, is het ramadan. Dat is ieder jaar voor onze begrippen een andere maand en het start ook op een ander tijdstip. Moslims hebben een maankalender van 12 maanden, ieder jaar is 11 dagen korter dan ons zonnejaar. Ramadan verschuift zo door het jaar heen en valt soms in de winter, soms in de zomer – wat het vasten met de lange dagen zwaar maakt.
Het vasten is bedoeld om de ziel te zuiveren en Allah te bedanken voor alles wat hij gegeven heeft. De ramadan vraagt zelfdiscipline van mensen en degenen die vasten voelen zich verbonden met arme en hongerige mensen elders op de wereld.
Moslims mogen de hele ramadanmaand tussen zonsopgang en zonsondergang niet eten, drinken, roken of vrijen. Als het donker is, na het breken van de vasten (de iftar), is het feest. Mensen zoeken elkaar op, nodigen elkaar uit en maken het gezellig. Het breken van het vasten begint met het eten van dadels. Het eten kent speciale elementen, afhankelijk van het land. Ceylan had voor ons een speciale soep gemaakt en naast allerlei lekkers ook vruchtencompote.
Iftars worden steeds vaker gebruikt om mensen bij elkaar te halen, om uit te wisselen tussen mensen van verschillende religies. Twee jaar geleden was ik bij een officiële Iftar, in het stadhuis van Amsterdam – een traditie die jaarlijks terugkeert. Burgemeester Cohen was er, een joods Marokkaanse rabbijn en verschillende bestuurders van Marokkaanse en Turkse inspraakorganen. Ook mensen van verschillende kerken en moskeen waren er. Ik was er vanuit een netwerk voor vrouwen uit islamitische, joodse en christelijke tradities. Toen waren er officiële praatjes, maar vooral ook tafelgesprekken tussen mensen van verschillende achtergrond en geloof.
Op de Dag van de Dialoog, 27 september jongstleden, zijn er in Amsterdam ook verschillende Iftars gehouden. Mooie gewoonte – moesten we vaker doen.
Diana Vernooij
terug naar: start
Dit is de site van Diana Vernooij